KOBiZE: listopad pod znakiem spektakularnych wzrostów cen uprawnień EUA

W listopadzie zakres kształtowania się cen znajdował się na rekordowym, nigdy wcześniej nie notowanym poziomie - 18,5 euro.
W ciągu 22 transakcyjnych dni listopada aż 7 razy odnotowano ATH (All Time High), czyli nowy szczyt notowań.

Należy przypomnieć, że pierwszym mocnym sygnałem wzrostowym był październikowy powrót cen powyżej przerwanej linii trendu, co zanegowało scenariusz jego odwrócenia.
W listopadzie pozwoliło to cenom ustanawiać nowe historyczne szczyty. Panujący na rynku optymizm wzmacniały m.in. wzrostowe, z uwagi na zimę, perspektywy dotyczące cen gazu i energii elektrycznej, pozytywne rozstrzygnięcie COP26 w Glasgow, brak dowodów na spekulację po publikacji wstępnego raportu europejskiego nadzoru finansowego (ESMA) czy opcji wprowadzenia krajowej ceny minimalnej dla prowadzących instalacje w Niemczech w wysokości 60 euro.

Zaskakujące było zignorowanie przez inwestorów informacji o nowym wariancie koronawirusa, który w piątek 24 listopada doprowadził do gigantycznych spadków na praktycznie wszystkich rynkach finansowych (oprócz rynku uprawnień EUA).

Statystycznie, ceny uprawnień EUA na rynku spot giełd ICE oraz EEX w listopadzie br. wzrosły z 58,69 do 75,35 euro/EUA, co oznacza wzrost ich wartości o ok. 28 proc. Średnia ważona cena EUA z 22 transakcyjnych dni listopada wyniosła 66,37 euro/EUA. Łączny wolumen obrotów uprawnień EUA na giełdach ICE i EEX na rynku kasowym wyniósł ok. 48 mln. Z kolei średnia cena uprawnień EUA liczona od początku roku (do listopada 2021 r.) wynosi obecnie ok. 51 euro (średnia arytmetyczna)/54 euro (średnia ważona z giełd ICE iEEX).

W analizie kształtowania się poziomu cen uprawnień EUA na rynku wtórnym autorzy raportu zwracają uwagę, że pierwsze dwa tygodnie listopada to praktycznie nieprzerwane wzrosty do rekordowego poziomu blisko 66 euro, odnotowanego 15 listopada br. (co przekłada się na ok. 12,3-proc. wzrosty). Cenom uprawnień w tym czasie sprzyjały przede wszystkim wzrostowe perspektywy na rynku energii i gazu (rozpoczęcie sezonu zimowego oraz wciąż utrzymująca się ograniczona podaż i zapowiedzi Białorusi nt. ograniczenia dostaw do UE) oraz optymizm inwestorów po pozytywnym rozstrzygnięciu COP26 w Glasgow (w szczególności przyjęcia kompromisowych rozwiązań ws. mechanizmów rynkowych w ramach art. 6 Porozumienia paryskiego).

Po wzrostach przyszedł czas na korektę, która w wyniku realizacji zysków przez inwestorów sprowadziła ceny uprawnień do poziomu ok. 61 euro 17 listopada. Następnego dnia ceny uprawnień już jednak wzrosły aż do 69 euro, co zbiegło się w czasie z publikacją wstępnego raportu przez europejski nadzór finansowy ESMA, w którym stwierdzono, że nie ma dowodów na występowanie nadużyć na rynku, tym samym dając inwestorom do zrozumienia, że jakakolwiek interwencja na rynku nie będzie konieczna.
Optymizm panujący na rynku sprawił, że do końca listopada ceny uprawnień systematycznie rosły i zakończyły miesiąc na poziomie ok. 75 euro. W tym przypadku mogła zadziałać również informacja o pomyśle wprowadzenia krajowej ceny minimalnej dla prowadzących instalacje w Niemczech, która nie pozwalałaby płacić mniej za uprawnienia niż 60 euro (podobny system działa w Wielkiej Brytanii).

Warto zauważyć, że wzrostom cen uprawnień nie przeszkadzały informacje o pojawieniu się nowego wariantu koronawirusa, który w piątek 24 listopada wywołał prawdziwy „black Friday” na praktycznie wszystkich rynkach finansowych, gdzie dochodziło do ogromnych spadków (obawy o lockdowny, spadek produkcji energii elektrycznej, przerwane łańcuchy dostaw itp.).
Jednym z nielicznych wyjątków był właśnie rynek uprawnień EUA. Jest to o tyle zaskakujące, że podczas pamiętnego koronokrachu w marcu 2020 r. spadały wszystkie klasy aktywów bez wyjątku.

Raport poddaje analizie również kształtowanie się cen uprawnień EUA i EUAA na rynku pierwotnym.

W listopadzie, w ramach rynku pierwotnego, przeprowadzono 22 aukcje dla uprawnień EUA. Za pośrednictwem giełdy EEX sprzedano łącznie ponad 50,7 mln uprawnień EUA, po średniej ważonej cenie 65,54 euro (o 0,83 euro poniżej średniej ceny spot z rynku wtórnego). Współczynnik popytu do podaży uprawnień tzw. cover ratio, na wszystkich aukcjach EUA wyniósł 1,4913 .
Jeśli chodzi o aukcję lotniczą, która odbyła się 10 listopada br. (aukcja organizowana przez UE-27), to sprzedano na niej 613 tys. uprawnień EUAA po cenie 61,53 euro, a zapotrzebowanie na uprawnienia przewyższało dostępny wolumen ponad 2-krotnie. Warto zwrócić uwagę, że niski cover ratio na aukcjach EUA w listopadzie br. znajdował się na poziomach porównywalnych do miesięcy wakacyjnych – czerwca i lipca br., i był nieznacznie niższy niż wskaźniki z grudnia poprzedniego roku. Może to świadczyć o stosunkowo niedużym zainteresowaniu podmiotów fizycznym kupnem uprawnień EUA w listopadzie br. Należy również odnotować dość dużą dywergencję pomiędzy cover ratio i ceną uprawnień EUA.

W listopadzie 2021 r. giełda EEX, w imieniu Polski, przeprowadziła cztery aukcje dla uprawnień EUA, na których sprzedano łącznie 8,266 mln uprawnień EUA po średniej cenie 64,17 euro. Przychód do polskiego budżetu ze wszystkich listopadowych aukcji polskich uprawnień EUA wyniósł ponad 530 mln euro.

Polskie aukcje cieszyły się stosunkowo dużym zainteresowaniem kupujących, na co wskazuje liczba biorących udział w aukcji podmiotów (średnio 22 podmioty), natomiast na stosunkowo niskim poziomie pozostawały zgłoszone wolumeny, na które opiewały oferty – współczynnik podaży do popytu (cover ratio) wyniósł średnio 1,33.

Raport KOBiZE prezentuje także analizę wstępnego raportu ESMA dotyczącego występowania potencjalnych działań spekulacyjnych na rynku uprawnień do emisji.

18 listopada opublikowany został raport Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (, European Securities and Markets Authority – ESMA) pt. „Preliminary report Emission Allowances and derivatives thereof”, dotyczący występowania potencjalnych działań spekulacyjnych na rynku uprawnień do emisji w ramach EU ETS.

Raport został przygotowany w odpowiedzi na wniosek KE z 13 października 2021 r. dotyczący wzrostu cen energii („Tackling rising energy prices: a toolbox for action and suport”). W swoim komunikacie KE przedstawia zestaw środków, które UE i państwa członkowskie mogą wdrożyć w krótkim okresie, aby zareagować na wzrost cen energii, a także wskazuje działania na rzecz wzmocnienia odporności na szok cenowy w dłuższym okresie. Wśród proponowanych w komunikacie KE środków wymienia się m.in. działania właściwe dla rynków finansowych i zmierzające do wzmocnienia nadzoru nad rynkami energii i rynkiem EU ETS. Stąd też pojawił się wniosek do ESMA o przygotowanie analizy ze szczególnym uwzględnieniem wzorców zachowań w zakresie handlu uczestników tego rynku.
Raport ma charakter wstępny. ESMA zapowiada przedłożenie raportu końcowego KE na początku 2022 r., co ma pozwolić KE ocenić, czy istnieje potrzeba podjęcia ukierunkowanych działań w odniesieniu do handlu uprawnieniami do emisji.

Wśród wniosków płynących z raportu pojawiły się, m.in. następujące:

• Za wykrywanie wszystkich potencjalnych przypadków manipulacji na rynku odpowiadają tak naprawdę platformy obrotu, które później przekazują informacje krajowemu i europejskiemu nadzorcy. ESMA zatem sama z siebie nie monitoruje rynku pod kątem manipulacji tylko bazuje na informacjach od podmiotów trzecich.

• ESMA nie analizuje okresu przed rokiem 2018, co jest niezbędne aby móc porównać jaki skutek dla rynku przyniosło objęcie rynku dyrektywą MiFID II. Ponadto ESMA analizuje transakcje i liczbę uczestników rynku tylko z dwóch giełd (ICE oraz EEX), ale nie bierze pod uwagę trzeciej co do wielkości giełdy Nasdaq z siedzibą w Oslo. Dodatkowo ESMA przyznał, że w swojej analizie nie uwzględnia wszystkich danych, „ponieważ niektóre instrumenty pochodne na EUA nie podlegają cotygodniowemu raportowaniu pozycji”. Dotyczy to derywatów na uprawnienia lotnicze (EUAA), uprawnień na rynku spot oraz opcji na uprawnienia EUA.

• W analizie ESMA brakuje zbadania, czy istnieje (i jak jest duża) pozytywna korelacja między wzrostami cen uprawnień EUA a rosnącymi pozycjami zajmowanymi przez instytucje finansowe.

Raport KOBiZE przedstawia także wyniki COP26 w Glasgow.

Podczas COP26 strony Konwencji i Porozumienia paryskiego przyjęły, w różnych konfiguracjach, szereg stricte politycznych deklaracji, i wygenerowanych przez inicjatywy polityczne goszczącej COP Wielkiej Brytanii, która korzystała z okazji, by udowodnić, że Brexit nie wpływa negatywnie na jej globalną pozycję. Niemniej jednak rozstrzygnięcia negocjacyjne przyjęte w pakiecie decyzji określanych jako tzw. Pakt klimatyczny z Glasgow (Glasgow Climate Pact) nie dorównują wagą pakietowi decyzji przyjętych w 2018 r. w Katowicach, kiedy to pod koniec COP24 strony uzgodniły większość decyzji pakietu implementującego Porozumienie paryskie.

W Glasgow, ku uldze zarówno negocjatorów jak i obserwatorów, przyjęto kompromisowe rozwiązania w zakresie art. 6 Porozumienia paryskiego, dotyczące zarówno mechanizmów rynkowych, jak i podejść pozarynkowych, tym samym zamykając prace nad operacjonalizacją porozumienia. Rozstrzygnięcia dotyczące art. 6 są uznawane przez wielu obserwatorów za główny wynik COP26. Negocjacje dotyczące artykułu 6 porozumienia toczyły się w ramach trzech ścieżek. Przyjęto wytyczne dotyczące transferowania pomiędzy poszczególnymi państwami wyników działań mitygacyjnych w ramach artykułu 6.2 oraz jednostek z mechanizmu ustanowionego artykułem 6.4 porozumienia.

Finanse były istotnym tematem COP26. Kraje rozwinięte ponowiły zobowiązanie do przekazywania krajom rozwijającym się kwoty 100 mld dolarów rocznie na działania na rzecz klimatu. Decyzje końcowe przyjęte w Glasgow wzywają do zwiększenia finansowania nie tylko działań mitygacyjnych, ale i do znaczącego zwiększenia finansowania adaptacji do zmian klimatu w krajach rozwijających się poprzez podniesienie do 2025 r. poziomu finansowania adaptacji do przynajmniej 40 mld dolarów rocznie, co oznaczałoby podwojenie środków w odniesieniu do poziomu z 2019 r.

Jednym z punktów obrad stron, na których skupiali uwagę obserwatorzy procesu negocjacyjnego, było omówienie ambicji zaktualizowanych krajowych wkładów stron do porozumienia (Nationally Determined Contributions – NDCs). Proces zwiększania ambicji, przewidziany na 2020 r. w tekście porozumienia, ze względu na COVID i zawieszenie negocjacji w 2020 r. nie został zakończony w terminie. Celem Porozumienia paryskiego jest wspólne osiągnięcie przez strony takich redukcji emisji gazów cieplarnianych, które nie dopuszczą do wzrostu globalnej średniej temperatury do 2 stop. C i potencjalnie umożliwią powstrzymanie wzrostu średniej globalnej temperatury na poziomie 1,5 stop. C.

Wśród najważniejszych informacji listopada 2021 r. z innych systemów ETS, raport wymienia mi.in.:

• Indie zobowiązały się do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2070 r. Kraj będzie dążył do osiągnięcia 500 GW mocy w źródłach odnawialnych do 2030 r. (ze 144 GW w 2020 r.),co przełoży się na 50-proc. udział OZE w całkowitym zapotrzebowaniu na energię elektryczną (wzrost z 19 proc. w 2020 r.).

• Wielka Brytania sprzeda w 2022 r. na 25 aukcjach 80,5 mln uprawnień do emisji CO2. W maju 2021 r. Wielka Brytania uruchomiła własny rynek uprawnień do emisji - UK ETS, który nie jest powiązany z EU ETS. W brytyjskim systemie handlu uprawnieniami do emisji ustanowiono minimalną cenę dla uprawnień sprzedawanych na aukcjach na poziomie ok. 25,5 euro/t. W systemie UK ETS zapewniono mechanizm ograniczania kosztów CCM (Cost Containment Mechanism), który pozwala sprzedać na aukcji więcej uprawnień, gdy średnia cena uprawnień na rynku wtórnym będzie 2-krotnie wyższa od średniej ceny z poprzednich 2 lat, przez kolejne 3 miesiące. Pozwoli to uniknąć gwałtownych skoków cen uprawnień.

• Nigeria zobowiązała się do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2060 r. przez co stała się pierwszym dużym krajem rozwijającym się, który zobowiązał się do ustalenia rocznych limitów emisji CO2.

• Ministerstwo Handlu, Przemysłu i Energii Korei Południowej poinformowało, że kraj ten planuje zintensyfikować produkcję czystego wodoru i rozbudować swoją infrastrukturę produkcyjną i konsumpcyjną, tak aby do 2050 r. wodór stał się głównym źródłem energii w kraju.

Ponadto, w raporcie autorzy przybliżają politykę klimatyczną Arabii Saudyjskiej.

Jednym z głównych czynników w zakresie polityki klimatycznej Arabii Saudyjskiej jest dywersyfikacja koszyka energetycznego, odchodzenie od ropy naftowej i zastępowanie jej gazem, odnawialnymi źródłami energii i energetyką jądrową. W 2013 r. Arabia Saudyjska przyjęła polityki, mówiące o osiągnięciu do 2032 r. 54 GW z energetyki odnawialnej i 17 GW z energetyki jądrowej. Jednak już w 2016 r. polityka w tym zakresie uległa zmianie.

W dokumencie Vision 2030 zaktualizowano (zmniejszono) cel w zakresie energetyki odnawialnej do 9,5 GW do osiągnięcia w 2023 r. Wdrażany program Vision 2030, zwany Narodowym Programem Energii Odnawialnej, zakłada wyprodukowanie w 2023 r. 10 proc. swojej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, jednak cele po 2023 r. dla OZE nie zostały w nim ustalone. W dokumencie tym również nie ma informacji o celu dla energetyki jądrowej. Przewiduje się, że 17 GW z energetyki jądrowej Arabia Saudyjska osiągnie w 2040 r. Strategia Vision 2030 miała za zadanie ograniczenie dopłat do paliw kopalnych, dotacje pozostały jednak utrzymane na wysokim poziomie.

Źródło: KOBiZE

Czytaj także:

Raport z rynku CO2 – listopad 2021

KOBiZE: listopad pod znakiem spektakularnych wzrostów cen uprawnień EUA

Listopad stał pod znakiem spektakularnych wręcz wykładniczych wzrostów cen uprawnień EUA z poziomu 58,69 euro do 75,35 euro/EUA – czytamy w najnowszym raporcie Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).